Πριν από τριάντα χρόνια, το μόνο pleco που θα έβλεπες προς πώληση θα ήταν το κοινό – και τεράστιο – plecostomus. Ένα χαριτωμένο ψαράκι 3 εκατοστών που σύντομα θα μετατρεπόταν σε ανεπιθύμητο γίγαντα των 20, 30, ακόμη και 50 εκατοστών. Παρόμοια με τις αφρικανικές κιχλίδες, τα τελευταία 10 χρόνια και ειδικά πιο πρόσφατα, έχουμε γίνει μάρτυρες μιας πραγματικής «έκρηξης» σε νέα (και με εντυπωσιακά χρώματα) είδη. Καλωσορίσατε στην ραγδαία άνοδο της οικογένειας Loricariidae στον κόσμο των ενυδρείων!
Η Loricariidae είναι μια οικογένεια γατόψαρων με προσκολητικό στόμα από τη Νότια Αμερική, που περιλαμβάνει και το κοινό plecostomus, απ’ όπου και προήλθε η λέξη “pleco”, που πλέον χρησιμοποιείται για να περιγράψει ολόκληρη την ομάδα. Συχνά αποκαλούνται “καθαριστές”, “σκουπιδιάρηδες” ή “γλύφτες” – ένας χαρακτηρισμός που δεν τους αντιπροσωπεύει πλήρως, όπως επίσης δεν ισχύει ότι όλα τα plecos μεγαλώνουν πολύ ή μοιάζουν με καφέ προϊστορικά δεινοσαυρόψαρα!
Πολλά από τα είδη φέρουν αριθμούς “L” εκτός από την λατινική και κοινή ονομασία τους. Το γεγονός ότι τα L-numbers φτάνουν πάνω από τα 500 υποδηλώνει πόσα είδη έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα – και αρκετά από αυτά είναι ήδη διαθέσιμα στο εμπόριο. Ένα πρόσφατο ντοκιμαντέρ για την αλιεία άγριων ψαριών στο Αμαζόνιο εκτιμά ότι μόλις το 2-3% των ποταμών έχει εξερευνηθεί! Πράγμα που σημαίνει ότι ακόμη περισσότερα εντυπωσιακά είδη μάς περιμένουν στο μέλλον.
Οι οικογένειες με L-numbers περιλαμβάνουν Ancistrus (bristlenose plecos), Whiptails, Peckoltia, Panaqolus, Hypancistrus, Baryancistrus και φυσικά τα μικροσκοπικά Otocinclus – και πάρα πολλές ακόμα ομάδες.
Αλλά ας μιλήσουμε για τα ίδια τα ψάρια – γιατί σε αυτά είναι αφιερωμένο το άρθρο!
Τα plecos προέρχονται από τη Νότια Αμερική: άλλα από ποτάμια με έντονη ροή, άλλα από σκούρα νερά λόγω τανινών, με βράχια, ξύλα και ρίζες που τους προσφέρουν καταφύγιο, χώρους αναπαραγωγής ή απλώς σημεία να… κάθονται και να παρατηρούν. Είναι γενικά ανθεκτικά, ακόμη κι όταν κρατούνται σε νερά διαφορετικά από τα μαλακά, όξινα νερά του Αμαζονίου. Πολλά εκτιμούν τη ροή και την καλή οξυγόνωση, όπως συμβαίνει στα φυσικά ποτάμια. Κάποια προτιμούν πιο ζεστά νερά, άλλα πιο δροσερά – όπως και οι Corydoras, καλύπτουν τεράστιες και διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, άρα και διαφορετικές συνθήκες.
Η διακόσμηση του ενυδρείου πρέπει να αντανακλά τις φυσικές τους ανάγκες: πέτρες, σπηλιές και ξύλα (τα οποία είναι απαραίτητα για πολλά είδη, καθώς αποτελούν μέρος της διατροφής τους). Οποιοδήποτε στενό σημείο για να κρυφτούν θα αξιοποιηθεί. Κάποια είναι πιο ντροπαλά από άλλα, και συχνά βλέπεις μόνο φευγαλέες ματιές, ειδικά όταν μεγαλώσουν. Σκέψου το ενυδρείο σαν σαφάρι: βλέπεις τα συνήθη ζώα και αγαπημένους πρωταγωνιστές, αλλά πού και πού εμφανίζεται κι ένας “λεοπάρδαλης” πίσω από τα κλαδιά – και η στιγμή αυτή είναι μαγική. Το ίδιο συμβαίνει και με τα plecos σου.
Είναι ειρηνικά ψάρια. Μπορεί να «μαλώσουν» για μια σπηλιά για λίγο, αλλά κατά τα άλλα δεν είναι κτητικά, ούτε ενοχλούνται από άλλα plecos. Μπορούν να συγκατοικήσουν αρμονικά με άλλα είδη plecos, είτε του ίδιου είδους είτε όχι. Είναι εξαιρετικοί συγκάτοικοι για κοινόβια ενυδρεία με Corydoras, γαρίδες, tetra/rasboras και μικρές, ήρεμες κιχλίδες. Το μόνο που πρέπει να προσέξεις είναι είδη όπως οι clown loaches, που θα τους προλάβουν στο φαγητό λόγω ντροπαλότητας.
Διατροφή
Ναι, όλα τρέφονται σε κάποιο βαθμό με βιοφίλμ και άλγη, κυρίως όσο είναι μικρά. Όμως πολλά είναι παμφάγα και χρειάζονται ποικιλία στη διατροφή. Ακόμη και οι φανατικοί φυτοφάγοι Ancistrus θα φάνε bloodworm αν τους δοθεί η ευκαιρία! Είναι κυρίως ευκαιριακοί τροφοσυλλέκτες – τρώνε ό,τι βρουν: ψάρια, καρκινοειδή, έντομα, λαχανικά, ακόμα και φρούτα! Αλλά όχι, δεν θα φάνε τα φυτά σου, αν αυτό σε ανησυχεί.
Αν και κυρίως νυκτόβια, θα φάνε και με φως – αλλά σίγουρα θα εκτιμήσουν τάισμα μετά το σβήσιμο των φώτων. Πολλές αποτυχίες στη διατήρησή τους οφείλονται στο ότι δεν εξασφαλίζεται επαρκής τροφή. Συχνά είναι οι τελευταίοι που βγαίνουν να φάνε – μην θεωρήσεις ότι θα επιβιώσουν απλώς τρώγοντας άλγη!
Αναπαραγωγή
Τα plecos ταιριάζουν σε πολλά κοινωνικά ενυδρεία– πολλά φτάνουν μόνο τα 12-16 εκατοστά και ζουν πολλά χρόνια. Ίσως όμως να θες να πας ένα βήμα παραπέρα και να δημιουργήσεις ένα ενυδρείο ειδικά γι αυτά! Ίσως έχεις δει βίντεο από εκτροφείς: γυμνά ενυδρεία, χωρίς υπόστρωμα, μόνο σπηλιές και λίγα ξύλα. Αν όμως σε ενδιαφέρει περισσότερο η φυσικότητα παρά η απόδοση, τότε σκέψου: άμμος, φυτά, πολλές σπηλιές, βράχια και ξύλα. Ένα κανονικό βιοτοπικό ενυδρείο. Πρόσθεσε και μερικούς corydoras, γαρίδες και κοπαδόψαρα και έχεις ένα ζωντανό οικοσύστημα.
Οι αρσενικοί plecos κάθονται σε σπηλιές και… ανεμίζουν τις ουρές τους για να εντυπωσιάσουν τα θηλυκά. Το θηλυκό θα διαλέξει σπηλιά/αρσενικό, θα γεννήσει τα αυγά της , και θα αφησει ολα τα υπόλοιπα στο αρσενικό. Ο αρσενικός θα μεινει στη σπηλιά να προστατεψει και να αναλαμβάνει τη φροντίδα των αυγών/νεογνών, τα αερίζει και τα φυλάει για 1-3 εβδομάδες. Είναι εξαιρετικοί γονείς! Κάποιοι εμπειροι αρσενικοί μπορούν να καθίσουν σε νέα αυγά ενώ ακόμη υπάρχουν νεογνά μέσα στη σπηλιά. Ορισμένα είδη γεννούν από περισσότερες από μία θηλυκές. Τα μικρά plecos είναι μικροσκοπικά αντίγραφα των γονιών.
Σε ώριμο βιότοπο, δεν χρειάζονται ειδική φροντίδα – τρέφονται με άλγη και βιοφίλμ τις πρώτες εβδομάδες.
Ορισμένα είδη Whiptail απαιτούν πράσινο νερό τις πρώτες ημέρες, καθώς δεν κινούνται ιδιαίτερα και ουσιαστικά “εισπνέουν” την τροφή από το νερό. Αν έχεις αφαιρέσει τη σπηλιά και μεγαλώνεις τα μικρά τεχνητά (σε ξεχωριστό ενυδρείο), τότε απαιτούνται μικροτροφές και πολύ συχνός καθαρισμός. Εδώ είναι που υπερέχει το βιοτοπικό ενυδρείο: τα μικρά θα τραφούν μόνα τους με άλγη και βιοφίλμ τις πρώτες εβδομάδες, χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση.Τα ενήλικα plecos δεν θα πειράξουν τα μικρά. Μόνο μεγάλα tetra με επαρκές άνοιγμα στόματος ίσως αποτελούν απειλή.
Συνήθως οι γέννες (εκτός του κοινού Ancistrus) είναι μικρές – γύρω στα 20 αυγά θεωρείται εξαιρετικό αποτέλεσμα. Και η σεξουαλική ωριμότητα απαιτεί 1,5-2 χρόνια! Αυτό εξηγεί εν μέρει και τις υψηλές τιμές κάποιων ειδών – πολλά δεν αναπαράγονται εμπορικά, άρα είναι εισαγόμενα ή άγρια.
Για αρχάριους και προχωρημένους
Οι Ancistrus είναι ιδανικά ψάρια για κάποιον που θέλει να ξεκινήσει την αναπαραγωγή: διακρίνονται εύκολα τα φύλα, και με ένα ζευγάρι, μια σπηλιά και καλές συνθήκες θα έχεις σύντομα αποτελέσματα. Αν έχεις υπομονή, μπορείς να δοκιμάσεις 6 ή περισσότερα μικρότερα σε ηλικία από το ίδιο είδος και με το σωστό ενυδρείο και τις καταλληλες συνθήκες μόλις ωριμάσουν Θα έχεις σιγουρα επιτυχία.
Η κατανόηση των εποχών του Αμαζονίου βοηθάει. Όπως με τα tetras και τους corydoras, ζουν σε περιβάλλοντα με ακραίες εναλλαγές ξηρασίας και πλημμυρών. Η έναρξη της υγρής περιόδου – με πτώση θερμοκρασίας, αύξηση ροής και μείωση του TDS – πυροδοτεί την αναπαραγωγή. Είναι γνωστό ότι νιώθουν την πτώση της πίεσης και πλησιάζουσες καταιγίδες – γεγονός που συχνά συνδέεται με αναπαραγωγική δραστηριότητα.
Είδες μερικά όμορφα και διαφορετικά Pleco στο κατάστημά μας; Δες τι πρέπει να σκεφτείς πριν αγοράσεις το δικό σου!
Πριν αποκτήσεις ένα Pleco, είναι σημαντικό να σκεφτείς αν ταιριάζει στο ενυδρείο και το σύστημά σου. Πρώτα απ’ όλα, η χωρητικότητα του ενυδρείου είναι βασική — κάθε είδος έχει διαφορετικές ανάγκες. Επίσης, οι συγκατοίκοι έχουν σημασία: αν έχεις Όσκαρ ή μεγάλες κιχλίδες, τότε ίσως ένα Sailfin ή ένα μεγάλο Cactus Pleco να είναι κατάλληλο. Αν, αντίθετα, έχεις ένα ενυδρείο με αφρικανικές κιχλίδες, ίσως μόνο ένας Ancistrus να είναι κατάλληλος — και αυτό όχι πάντα.
Σε nano ενυδρείο; Τότε θα πρέπει να στραφείς σε μικρότερα είδη Pleco ή σε Whiptails, που έχουν πιο διακριτική παρουσία και μικρό μέγεθος.
Αναρωτήσου: ποιος είναι ο σκοπός που θέλεις να προσθέσεις ένα Pleco; Αν ο στόχος σου είναι απλώς ο καθαρισμός της άλγης, να θυμάσαι πως πολλά είδη Pleco δεν είναι αμιγώς αλγοφάγα. Επίσης, είναι σημαντικό να ξέρεις αν θες ένα ψάρι που να το βλέπεις συχνά ή όχι: κάποια θα κολλήσουν στο τζάμι και θα τα βλέπεις να τρώνε, ενώ άλλα προτιμούν να μένουν κρυμμένα όλη μέρα και να βγαίνουν μόνο τη νύχτα για να “εξερευνήσουν το ξενοδοχείο” που τους έχεις φτιάξει.
Κάποια Pleco, όπως οι Ancistrus, μπορούν να αναπαραχθούν με ένα και μόνο ζευγάρι. Αν όμως έχεις ελπίδες να αναπαράγεις άλλα είδη, τότε ίσως χρειαστεί να ξεκινήσεις με 4, 6 ή και 8 άτομα, ώστε να εξασφαλίσεις ότι θα υπάρξει συμβατό ζευγάρι (ή περισσότερα).
Και τέλος, αφού σου αρέσει η εμφάνιση ενός είδους, σκέψου και τις περιβαλλοντικές του απαιτήσεις. Τι θερμοκρασία χρειάζεται; Κάποια είδη, όπως οι Ram cichlids, χρειάζονται θερμότερες από τις συνηθισμένες θερμοκρασίες — και το «χρειάζονται» κυριολεκτικά. Τι ροή νερού απαιτεί το κάθε Pleco; Είδη που προέρχονται από ποτάμια με έντονη ροή χρειάζονται παρόμοια κυκλοφορία και στο ενυδρείο σου. Δεν μπορείς να βάλεις ένα τέτοιο ψάρι σε ήρεμο ενυδρείο με δίσκους, που προτιμούν πολύ πιο ήρεμα νερά.
Η καλή είδηση; Υπάρχουν τόσες πολλές ποικιλίες Pleco που σίγουρα θα βρεις κάποιο που να ταιριάζει στις ανάγκες σου. Αρκεί πάντα να σκέφτεσαι πρώτα το ψάρι και τι χρειάζεται για να είναι ευτυχισμένο και υγιές στο ενυδρείο σου.
